शाश्वत विकास ध्येये म्हणजे काय ?
शाश्वत विकास ध्येये ( SDG : Sustainable Development Goals) हा भविष्यकालीन आंतरराष्ट्रीय विकास संबंधित ध्येयांचा संच आहे. ही ध्येये युनायटेड नेशन्स ने बनविली असून त्यांची शाश्वत विकासासाठिची जागतिक ध्येये अशी बढती करण्यात आलेली आहे. या ध्येयांनी, सहस्र (मिलेनियम) विकास ध्येये ज्यांची मुदत वर्ष 2015 च्या शेवटी संपली , त्यांची जागा घेतली आहे. वर्ष 2015 पासुन 2030 पर्यंत ही ध्येये लागू पडतील. एकूण 17 ध्येये असून या ध्येयांसाठी 169 विशिष्ट ध्येयेआहेत.
शाश्वत विकास लक्ष्य, ज्याला जागतिक ध्येय म्हणूनही ओळखले जाते, सर्व सदस्य देशांनी 2015 मध्ये सार्वत्रिक कॉल म्हणून स्वीकारले. गरिबी निर्मूलन, ग्रहाचे संरक्षण आणि 2030 पर्यंत सर्वांसाठी शांती आणि समृद्धी सुनिश्चित करणे.
17 शाश्वत विकास ध्येये एकात्मिक आहेत, हे ओळखून की एका क्षेत्रातील हस्तक्षेपामुळे इतर क्षेत्रातील परिणामांवर परिणाम होईल आणि विकासाने पर्यावरण, आर्थिक आणि सामाजिक स्थिरता संतुलित केली पाहिजे.
कोणालाही मागे न सोडण्याच्या आश्वासनानंतर, देशांनी सर्वात मागासांसाठी प्रगतीला गती देण्याचे वचन दिले आहे. म्हणूनच शाश्वत विकास ध्येय जगात विविध जीवन-बदलणारे "शून्य" आणण्याचे उद्दिष्ट ठेवते.
शाश्वत विकास ध्येये :
१ दारिद्रय निर्मुलन
२ भूक निर्मुलन
३ चांगले आरोग्य
४ दर्जेदार शिक्षण
५ लैंगिक समानता
६ शुद्ध पाणी आणि आरोग्यदायक स्वच्छता
७. नूतनीकरण करण्याजोगी आणि स्वस्त ऊर्जा
८. चांगल्या नोकर्‍या आणि अर्थशास्त्र
९. नवीन उपक्रम आणि पायाभूत सुविधा
१०. असमानता कमी करणे
११. शाश्वत शहरे आणि समाज
१२. उपलब्ध साधनांचा जबाबदारीपूर्वक वापर
१३. हवामानाचा परिणाम
१४. शाश्वत महासागर
१५. जमिनीचा शाश्वत उपयोग
१६. शांतता आणि न्याय
१७. शाश्वत विकासासाठी भागिदारी
" शाश्वत विकास निर्देशांक २०२० " च्या यादीत भारत हा ११७ क्रमांकावर आहे, तर स्वीडन हा देश पहिल्या क्रमांकावर आहे.
विविध परिस्थितींमध्ये शाश्वत विकासाचे ध्येय साध्य करण्यासाठी सर्व समाजातील सर्जनशीलता, ज्ञान, तंत्रज्ञान आणि आर्थिक संसाधनांची आवश्यकता असते. प्रत्येकाने ही महत्वाकांक्षी ध्येये साध्य करणे आवश्यक आहे.